اجتماعی شدن  ، ارزش اجتماعی، انسان شناسی شهری،  جامعه شناسی شهری ،هنجار اجتماعی. مدیریت فرهنگی حوزه شهری در طی برنامه های بلندمدت و کوتاه مدت باید در جهت تقویت رفتارهای اکتسابی شهر فعالیت هایی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم پایه ریزی نمایند . بر این اساس در این مقاله در پی بررسی سوالات ذیل در حوزه فرهنگی و اجتماعی مدیریت شهری با تأکید بر فعالیت های مدیریت شهری می باشیم.
 اجتماعی شدن در شهر چه جایگاهی داشته است؟
نقش هنجارهای اجتماعی در ساخت شهری چه بوده است؟
ارزش های اجتماعی در شهر به چه مسائلی در شهر پرداخته است؟
اهمیت نقش اجتماعی شدن در شهر
    از بعد جامعه شناسی و انسان شناسی شهری ، اجتماعی شدن و فرهنگ پذیری باید بصورت همه جانبه حیات زندگی شهروندان را در برگیرد؛ و هدف از آن، کسب آگاهی ها و الگوهای متنوع زندگی شهری است.
    اجتماعی شدن یا جامعه پذیری شهری، باید با توجه به شناخت نیازهای اجتماعی و فرهنگی هر منطقه شهری صورت گیرد . سازمان ها و نهادهای پژوهشی شهرداری با ارائه شناخت منطقی از نیازمندی های هر منطقه شهری و متناسب با سطح فرهنگی و اجتماعی شهروندان، یکسری از آموزش های اجتماعی را  بطور خاص و یکسری از الگوهای یادگیری اجتماعی را  بطور عام تعلیم دهند؛ و  بصورت کنش متقابل و مستمر  در طی  سال  ترویج دهند .
    اهداف اساسی جامعه پذیری در شهر این است که نهادهای فرهنگی ، شهروند را برای کسب مهارت های ضروری زندگی  باید آماده نمایند . نهادهای اجتماعی و فرهنگی مدیریت شهرداری از طریق این جامعه پذیری باید بصورت موثر، بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند ، این ارتباط متقابل همان کسب توانائی های لازم یا همان آموزش های اجتماعی است .
    از دیگر اهداف جامعه پذیری در شهر این است که از طریق اجتماعی شدن شهروندان با الگوهای رفتار شهروندی ، افراد بتوانند نیازهای خود را به شیوه های قابل قبول حل نمایند. همچنین نهادهای شهری باید شهروند را در جهت نهادینه کردن و متمرکز ساختن ارزش ها و اعتقادات اساسی که برای زندگی کردن در یک شهر لازم است از طریق اجتماعی شدن آماده نمایند . «1- یکی از مقاصد جامعه پذیری شهری آموزش قواعد و نظامات اساسی ، از آداب و عادات و رفتار روزمره گرفته تا روشهای علمی ، به افراد است .2- فراگرد جامعه پذیری به همان میزان که عادات و رفتار فرد را مطابق هنجارهای اجتماعی ، ‌تحت نظم انضباط در می آورد به امید و آرزو می دهد .3- فراگرد جامعه پذیری شهری از طریق برآورده ساختن آرزوها ، امیدها و سوداهای فردی یا ممانعت از دستیابی بدانها برای فرد هویت می آفریند .4- فرایند جامعه پذیری شهری نقش های اجتماعی و نگرش ها ، انتظارات و گرایشات مربوط به نقش شهروندان را به افراد جامعه می آموزند . 5- هدف دیگر فرایند جامعه پذیری شهری آموختن مهارت ها است نهادهای فرهنگی و اجتماعی مدیریت شهری با مشارکت سایر نهادهای آموزشی مهمترین وظیفه اجتماعی کردن شهروندان را برای نظم و حل معضلات شهری بر عهده دارند »  ( علاقه بند ،‌ 1375 ؛ 76 )
در ساخت چنین فرایندی یکسری از عوامل به نهادهای شهری می توانند در جهت گسترش اجتماعی شدن شهروندان کمک نمایند .
    خانواده : خانواده به عنوان هسته اصلی هر جامعه ای نقش موثر در فرایند اجتماعی شدن شهری داشته . یکسری از آموزش ها و مهارتهای اجتماعی برای خانواده ها خصوصاً زنان ،‌ کودکان انعکاس موثری در تقویت گسترش فرهنگ شهری داشته . بر این اساس نهادهای فرهنگی و اجتماعی شهر با سرمایه گذای و برنامه ریزی اجتماعی و فرهنگی برای آموزش های لازم به زنان خانه دار در جهت نظم و رعایت فرهنگ شهری و استفاده از الگوهای رفتاری مناسب می توان به تاثیر این نهاد در توسعه فرهنگ شهروندی اذعان نمود .
     مدرسه: در جامعه های صنعتی امروز یکی از نهادهایی که در کنار خانواده مستقیماً در اجتماعی شدن افراد جامعه نقش دارد مدرسه است . « در جوامع پیشرفته ، این مسئولیت و اجتماعی شدن ، به سازمانهای رسمی مانند مدرسه واگذار شده است . در واقع مدرسه نخستین دستگاهی است که مسئولیت انتقال دانشها و معارف انباشته شده به فرد را برعهده دارد . مدرسه به عنوان عامل اجتماعی ساختن بر اساس قواعدی که انتظار می رود هر فرد از آن تبعیت کند سازمان یافته است»  ( کوئن ، 131: 111 )
حوزه فرهنگی و اجتماعی مدیریت شهرداری ، در جهت ارتقاء فرهنگ شهری با مشارکت سازمان آموزش و پرورش فعالیت ها و اقدامات مناسبی را انجام داده از فعالیت های این مشارکت ، گسترش و تقویت ورزش همگانی و اهمیت آن در مدارس ، توسعه ترویج فرهنگ دینی و تجهیزات کتابخانه ای و ... بوده است.
    رسانه های جمعی: در اغلب کشورهای پیشرفته ، رسانه های جمعی نقش اساسی در فرایند اجتماعی شدن بازی می کنند . ارتباط موثر مدیریت شهرداری با وسایل ارتباط جمعی، در زمینه آموزش و کسب مهارت های فرهنگ شهروندی و در زمینه گسترش هنجارهای اجتماعی شهر و انعکاس فرهنگ  شهری از زمینه های موثر اجتماعی شدن شهری می تواند تلقی گردد .
    مسجد : مسجد به عنوان پایگاه اجتماعی در اسلام ، در حال حاضر در شهرها نقش موثری در شکل گیری فرهنگ شهروندی می تواند داشته باشد . شهرداری با مشارکت این پایگاه های شهری در زمینه گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی، آموزشهای  توسعه فرهنگ شهری و محله ،‌ برگزاری جلسات و کار گروههای اجتماعی، حل معضلات و مشکلات محله و منطقه و..... می توانند در بهینه سازی ، بهبود و برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی شهری موثر واقع گردد.
    موسسات فرهنگی :  این موسسات در سطح شهر، با مشارکت و نظارت حوزه فرهنگی و اجتماعی، در زمینه ارتقاء فرهنگ شهری با ارائه برنامه های دینی ،  ورزشی ،اجتماعی ، فرهنگی و هنری می توانند شهروندان را برای کسب یادگیری زندگی شهری آماده نماید. و حتی با ارائه خدمات اجتماعی در شهر چون گذران اوقات فراغت ، کانونهای مشاوره ای و ... به حل معضلات و مشکلات شهری و تقویت فرهنگ شهری پرداخته.
    فضاء های ورزشی : از دیگر عوامل ساخت فرایند اجتماعی شدن در شهر، خصوصاً در جهت تقویت وتشویق گسترش ورزش همگانی و پر کردن اوقات فراغت ، فضاءهای ورزشی می باشند که با همکاری هیات ورزش همگانی شهر، خدمات مناسبی در جهت ترویج ارتقاء فرهنگ شهری  می توان ارائه داد .
   
    حوزه اجتماعی و فرهنگی شهرداری، از طریق الگوهای رفتار فرهنگی و اجتماعی متناسب با شهر باید به شهروندان رفتارها را آموزش دهند و سودمندی ها و کاربردهای این الگوها را برای مردم بازگو کنند و از این طریق به بقای شهر و پایداری الگوهای روابط متقابل میان شهروندان و نهادهای شهری برای حل مشکلات کمک نمایند .
    نهادهای فرهنگی و اجتماعی شهر و شهرداری  نقش یک پزشک را دارند که باید الگوهای رفتاری متناسب با شهر و زندگی شهری را بصورت نسخه ای مناسب برای حل و بهبود معضلات شهری تجویز کنند؛ و در عین حال به دنبال نفی الگوهای غلط زندگی شهری باشند .
    شهرداری در فضاهای اجتماعی و فرهنگی ، ورزشی ، ‌خانه های فرهنگ ، فرهنگسراها ،‌ و....، قوانین فرهنگی و اجتماعی مطلوب یک شهر ، کسب مهارتهای زندگی شهری ، اثرات اجتماعی و فرهنگی ورزش و بازیهای ورزشی ،‌ نحوه زندگی در آپارتمان ، رعایت قواعد و ضوابط اجتماعی ترافیک ، حل معضلات نابهنجاری های شهری ، آشنایی با بیماری های جسمی و پزشکی در شهر و جلوگیری از عوارض آن و ...  باید آموزش دهد .
    این گونه فعالیت ها و الگوهای رفتاری از شاخص های اصلی خدمات فرهنگی و اجتماعی مدیریت شهرداری ها می باشد. حوزه های فرهنگی و اجتماعی شهرداری ها باید به دنبال گسترش ارتقاء عادات و سنت های فرهنگی و اجتماعی زندگی شهری باشند . در این زمینه تنها نباید یکسویه به این مسئله توجه کنند و بصورت همه جانبه در ابعاد کلی و جزئی با توجه به نیازهای عمومی و خصوصی شهر و محلات شهری این الگوها را مدام و مستمر آموزش دهند ؛ علاوه بر این به دنبال قضاوت ها و رفع نواقص خود باشند .
 نویسنده:محمد حسن شربتیان