مرتضی طلایی رییس کمسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران گفت: در سیره امام، شوراها به عنوان نماینده برای اداره امور خود مردم است. حد بین مردم و حاکمیت، شوراها هستند.

طلایی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران در خصوص جایگاه شورا در اندیشه امام اظهار داشت: شورا در اندیشه سیاسی امام اولین نهاد برآمده از مردم است که بصورت سازمان یافته و منسجم کار مردم را به دست مردم اداره می کند. وقتی می گوییم مردم سالاری دینی باید در یک جایی مدل حضور مردم را در هرم قدرت مشخص کنیم. شورا یعنی واسطه ای بین حاکمیت و مردم، از یکسو وصل به حاکمیت هستند و باید از نگاه حاکمیتی حرکت کنند و از سوی دیگر برخاسته از مردم هستند و باید به امور مردم توجه نمایند.وی در عین حال اظهار داشت :اگر چه اصول زیادی از قانون اساسی بصورت جدی به شوراها پرداخته اما بصورت شفاف تکلیف شورای شهر را مشخص نکرده است. در قانون اساسی چالش های زیادی در مورد شورا است.

وی اضافه کرد: نگاه امام به شورا ها خیلی حکیمانه است و ریشه در باورهای دینی ما دارد در اندیشه اولیای دینی، مشورت با مردم جایگاه خاصی داشته است. نخبگان برخاسته از مردم در سیستم مدیریتی پیامبر جایگاه ویژه ای داشتند. بصیرتی که امام در مورد شوراها داشتند باعث شد که در اولین فرامین خود خطاب به شورای انقلاب، تشکیل شوراها را تاکید کنند.  

 طلایی  در خصوص عملکرد شوای شهرتهران اظهار داشت: اجرای دوره های اول و دوم شوراها، پس از توقف قانون آن در زمان جنگ، دو دستاورد بزرگ به همراه داشت یکی این بود که مردم در شورای سوم در نحوه انتخاب افراد، دقیق تر و آگاهانه تر عمل کردند قبل از هر چیز به دنبال سوابق کاری افراد بودند و نگاهشان معطوف به این بود که آدم های معتدل و کارآمد را انتخاب کنند.

وی افزود: دستاورد دیگر در درون شورا بود به این صورت که در شورای سوم در مجموع علی رغم تکثر سلیقه ها یا دیدگا ههای گوناگون سیاسی، همه در حول محور کار و خدمت اجماع دارند. این اتفاق مبارکی در کشور است که برای اداره جامعه از افراط و تفریط کنار گرفته و به سمت اعدال حرکت کردند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا شورا برخلاف قانون، وجهه سیاسی به خود گرفته است، گفت: سیاست زدگی سم مهلکی بر شوراها است بزرگترین جفا به حق شورا این است که ما این نهاد اجتماعی را به مسائل سیاسی متصل کنیم. نتیجه این رفتار را در شورای اول دیدیم که ضرر جبران ناپذیری به شورا وارد کرد هنوز هم وقتی می خواهند به شورا ضربه بزنند آن مسائل را مطرح می کنند.

طلایی با اشاره به تحمیع انتخابات اظهار داشت: در مورد تجمیع انتخابات باورم بر این است که همزمانی انتخابات ریاست جمهوری با شورا به مصلحت نیست چون انتخابات ریاست جمهوری فی نفسه یک مساله سیاسی در سطح ملی است. گروه بندی ها، طیف بندی ها و مسائلی که در سطح ملی روی می دهد معلوم نیست که چه بلایی سر شوراها بیاورد. اگر این تجمیع با انتخابات مجلس صورت می گرفت اشکال آنچنانی نداشت. پیامد اولیه این تجمیع این است که نیروهای کارآمد از حضور در انتخابات بخاطر حواشی و فضای سیاسی آنچنانی که به وجود می آید، پرهیز کنند

عضو شورای شهر تهران به تشریح اختیارات شورا و رابطه آن با دستگاه اجرایی پرداخت و اظهار داشت: اگر چه اصول زیادی از قانون اساسی بصورت جدی به شوراها پرداخته اما بصورت شفاف تکلیف شورای شهر را مشخص نکرده است. در قانون اساسی چالش های زیادی در مورد شورا است قانون از یک طرف فرمانداران را مکلف می کند که مصوبات شوراها را اجرا کنند و از طرف دیگر همان قانون به فرمانداران می گوید که مصوبات شورا را با قانون تطبیق دهند و در صورت تناقض می توانند رد کنند.

وی اضافه کرد: این تعارضات جدی است. راه حل این تعارض ها، بازبینی قوانین موجود در ارتباط با شوراها است که نیازمند بررسی سیاست های نظام در این خصوص است باید این سیاست ها تبیین و ابلاغ بشود که بر اساس آن مجلس اقدام کند.

طلایی در ادامه به چالش های نظام مدیریتی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از دلایلی که شوراها نتوانسته اند آنچنانچه باید و شاید به مطالبات مردم پاسخگو باشند ،ساختار امور اداره جامعه است که بصورت متمرکز است. در دنیا ساختارها یا فدارالی است یا نیمه بسیط . در حالی که در ایران کاملا بسیط است. رییس جمهور خود را پاسخگو در برابر مردم می داند و ابزار این پاسخگویی را هم می خواهد. نظام باید در این رابطه هم سیاست های کلی خود را تبیین کند باید برویم به سمت یک سیاست اجرایی نیمه بسیط و آن وقت هر نهادی جایگاه خود را پیدا می کند.

وی اظهار داشت: مدیریت یکپارچه هویت دستگاه ها را سلب نمی کند و به معنای قطع سلسله مراتب دستگاه های اجرایی نیست. این مساله به این معنی است که بخش های اجرایی را برش بزند و بخش های مختلف با هم همکاری کنند. در اصطلاح نظامی به این همکاری ها، در کنترل عملیاتی بودن یک بخش در اختیار بخش دیگر می گوییم. مدیریت یکپارچه شهری این است که مثلا در تنظیم امور اجرایی و پشتیبانی آموزش و پرورش شورا وارد می شود اما سیاست گذاری در اختیار آموزش و پرورش باشد.

طلایی گفت: در نظام های فدرالی در مسائل امنیت ملی، سیاست  خارجی و قضایی و ....، همه شهرهای آمریکا تحت انقیاد دولت مرکزی است اما اداره شهرها در اختیار شوراها است. البته مدل آمریکا، مدل خیلی بسیطی است شاید در کشور ما جواب ندهد اما در کشور ما بهترین مدلی که می تواند صورت بگیرد مدیریت یکپارچه است که باید مورد توجه قرا گیرد در امور کلان همه شهرها زیر نظر مدیریت مکزی باشد اما در امور شهری و محله ای مدیریت به مردم واگذار شود.

عضو شورای شهر تهران در خصوص مساله امنیت و جایگاه شورا گفت: قانون به شورا می گوید که باید در تامین امنیت همکاری کند. همکاری حد تعیین شده ای ندارد. برخی از قوانین شاخص های کمی ندارند. همه می توانند در یک امر دخالت کنند در نتیجه از یک طرف همه کار کنند و از طرف دیگر کار هم زمین می ماند. سوای این مساله همکاری دوسویه است لازم است دوستان نیروی انتظامی هم همکاری را بطلبند و الا شورا نمی تواند کاری بکند.

وی افزود: در قانون پنجم و چهارم 23 وظیفه را بر عهده شورا گذاشته است اما در عمل این مسولیت ها را نمی توانند بر عهده شورا بگذارند نه اینکه نخواهند ،نمی توانند! چون تناسبی بین اختیارات و مسوولیت ها نیست باید با تصویب قوانینی این تناسب را ایجاد کرد و راه را باز نمود.

وی تصریح کرد: اسم ما شورای شهر است اما عملکردمان شورای شهرداری است این به دلیل ضعف های ساختاری است. اما ما سعی کرده ایم علی رغم موانع یکپارچه سازی مدیریت شهری را پیاده کنیم و نشست های ماهانه شورایاری ها با مدیران دستگاه های مختلف اجرایی داریم. شورا دستش آنچنان بسته نیست تلاش در این بوده که با استفاده از ظرفیت های مختلف این مشارکت ها و همکاری ها را افزایش بدهیم.

عضو شورای شهر تهران، در خصوص نگرانی ها و اضطراب های حاصله از مباحثی چون زلزله و کاهش جمعیت گفت: از نظر من اصل خطر زلزله درست است اما نوع طرح آن می تواند بگونه ای باشد که منجر به بروز التهاب و آشفتگی روانی نشود و نگرانی ایجاد نکند. متاسفانه ما به مهندسی افکار عمومی  توجه نمی کنیم.

وی اظهار داشت: نمی توان بر جمعیت جامعه مدیریت نکرد. باید تعادل ایجاد کرد. اینکه در تهران زلزله خواهد آمد، یک واقعیت است اما اینکه این اتفاق کی می افتد هیچکس نمی تواند پیش بینی کند. پیشرفته ترین دستگاه ها، تنها چند دقیقه قبل زلزله را پیش بینی می کنند که در آن چند دقیقه هم نمی توان کاری کرد. در مدیریت بحران شهر تهران باید آموزش های لازم به شهروندان بدهند.

طلایی افزود: ما باید کار اساسی در مورد زلزله انجام دهیم باید بدانیم که ژاپنی ها چیکار کرده اند که در برابر زلزله های 10 ریشتری هم مشکلی ندارند. باید در نظام شهری برنامه زمان بندی داشته باشیم بافت های  فرسوده را ترمیم کنیم. باید خانه ای بسازیم که در برابر هر گونه زلزله مقاومت کند. در این صورت لازم نیست از مردم بخواهیم شهر را ترک کنند که شاید امکان پذیر نباشد. نگرانی رییس جمهور صد در صد درست است اما اگر من به عنوان مشاور در خدمت ایشان بودم  مساله را بگونه ای به جامعه منتقل می کردم که در جامعه ایجاد نگرانی نکند و حس بد به مردم منتقل نکند.

رییس کمسیون فرهنگی شورای شهر تهران در خصوص رویکرد فرهنگی شورای شهر تهران گفت: فرهنگ جزو تاروپود نظام اجتماعی ماست. امام استقلال و هویت یک جامعه رادر گرو فرهنگ آن می داند. فرهنگ پیش نیازو زیربنای هر توسعه است. توسعه فرهنگی باید اولویت اول قرار گیرد. هر پروژه ای باید پیوست فرهنگی داشته باشد.

وی افزود: با کمال تاسف  بایدبگویم که علی رغم جایگاه رفیع فرهنگ، پس از دفاع مقدس، در جامعه ما غفلت اصلی مسوولان ما درحوزه فرهنگ بوده است فرهنگ باید ظرف می شد و سیاست و اقتصاد بر آن ریخته می شد. فرهنگ مصرف گرایی و تجمل گرایی جایگزین فرهنگ کار شده است.

طلایی در پایان گفت: ما به مدل های بومی و ملی خود در حوزه فرهنگ توجه بنیادی نمی کنیم. ما فقیه فرهنگی نداریم بلکه خطیب فرهنگی داریم. مجتهدین، فقها و نخبگان دانشگاهی باید فارغ از احتیاط های رایج، به راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی بپردازند. ما نیازمند به نقشه جامع فرهنگی هستیم  و باید مدل یکپارچه فرهنگی را پیاده کنیم تا جزیره ای عمل نشود. باید فعالان فرهنگی تغییرات فرهنگی را بفهمند.