در گذشته مدیریت جوامع کوچک سوار بر موج ناآگاهی های مردم صورت می گرفته اما در حال حاضر برای اداره شهرها چاره ای جز آگاه کردن مردم از زوایای پنهان و نهان بخش های مختلف مدیریت شهری نیست. مدت زمانی است که با طرح آموزش های شهروندی تلاش می شود که برای شهرها هویت سازی شود و کاری صورت گیرد تا شهروندان شهرشان را دوست داشته باشند و در اداره آن مشارکت کنند. مجموعه آموزش های شهروندی قصد دارد تعلق اجتماعی در شهروندان ایجاد نماید تا بتواند از طریق ایجاد مسئولیت های اجتماعی و مشارکت مردم، شهرها را با کمترین هزینه اداره کند.
پیچیده شدن روابط انسانی و عرصه های مختلف زندگی و بزرگ شدن شهرها، اداره و مدیریت این کلانشهرها را به شیوه های سنتی ناممکن ساخته است. امروزه واژه مدیریت شهری جایگاهی آکادمیک یافته و ضرورتی انکار ناپذیر برای اداره کلانشهر ها محسوب می شود.
در گذشته مدیریت جوامع کوچک سوار بر موج ناآگاهی های مردم صورت می گرفته اما در حال حاضر برای اداره شهرها چاره ای جز آگاه کردن مردم از زوایای پنهان و نهان بخش های مختلف مدیریت شهری نیست. مدت زمانی است که با طرح آموزش های شهروندی تلاش می شود که برای شهرها هویت سازی شود و کاری صورت گیرد تا شهروندان شهرشان را دوست داشته باشند و در اداره آن مشارکت کنند. مجموعه آموزش های شهروندی قصد دارد تعلق اجتماعی در شهروندان ایجاد نماید تا بتواند از طریق ایجاد مسئولیت های اجتماعی و مشارکت مردم، شهرها را با کمترین هزینه اداره کند.
با یک نگاه اجمالی می توان دریافت که امروزه هزینه های بسیار سنگینی بواسطه فقدان روحیه مشارکتی و مسئولیت های اجتماعی بر مدیریت شهری تحمیل می شود و این نکته بیانگر این مهم است که با توجه به امکانات و منابع موجود راهی جز مشارکت شهروندان در اداره شهر نیست. قطعا بدون تلاش مجموعه مدیریت شهری و مهیا سازی مقدمات، این امر امکانپذیر نخواهد بود. تجربه نشان داده است که مردم در صورتی مشارکت می کنند که به یک نهاد اعتماد داشته باشند و اگر بخواهند اعتماد کنند ابتدا باید آن را بشناسند. باید اذعان داشت زمینه های اعتماد سازی بین شهروندان و مدیریت شهر فراهم نیست و تاکنون زمینه شناخت مدیریت شهری و کارکردهای آن فراهم نشده است.
واضح است که شناخت مردم از شهرداری، شناختی کم و سطح پائین است، بنابریان به طور طبیعی اعتماد و مشارکت مردم در اداره شهرها وضعیت مطلوبی نخواهد داشت. معتقدم عدم اعتماد مردم به شهرداری به خصوص در سالهای اخیر از بدبینی نیست بلکه کمبود آگاهی است. مشارکت شهروندان به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر در دیدگاه مدیریت شهر باید شکل بگیرد تا به منظور کاهش چشمگیر هزینه ها در اداره شهر و تسهیل در انجام ماموریت ها و همچنین در جهت بهره گیری مطلوب از فرصت ها تلاش کنیم تا مشارکت مردم را در اداره شهر به همراه داشته باشیم.
بی شک برای تحقق مشارکت مردم باید با تمام توان اعتماد سازی کرد و بدون تردید برای ایجاد اعتماد پایدار، باید در جهت آگاه کردن مردم از اهداف، وظایف، ماموریت ها، عملکردها و خدمات مدیریت شهری گام برداشت. در حقیقت برای جلب مشارکت شهروندان باید جهت افزایش آگاهی های عمومی مردم سرمایه گذاری کرد و انجام فعالیت های علمی و فرهنگی به همراه اصلاح ساختار اداری و افزایش کیفیت و همچنین تسهیل در خدمات رسانی به شهروندان موجب می شود تا شهرداری به عنوان یک نهاد عمومی و مدیریت شهر پذیرفته شود.
مدیریت شهر فقط مدیریت بر مکان ها، فعالیت ها و کالبد شهر نیست بلکه مدیریتی است که با همه ابعاد زندگی شهروندان ارتباط مستقیم دارد. نکته اساسی در تاکید به سرمایه گذاری مدیریت شهری بر آگاهی های عمومی این است که در جریان این آگاه سازی و جلب اعتماد مردم و بهره گیری از مشارکت آنها، شهروندان نیز به مسئولیت ها، تکالیف و وظایف خودآگاه خواهند شد. در حقیقت هر قدر در افزایش آگاهی شهروندان تلاش کنیم آنها مسئولیت پذیرتر خواهند شد و این تنها راه افزایش مشارکت مردم و اعتماد سازی است.
پر واضح است که بیشتر شدن فاصله بین مردم و مدیریت شهری، اداره شهر را با مشکلات و هزینه های زیاد همراه خواهد کرد و باید با ارتقاء دانش سازمانی، افزایش کارآمدی نیروهای انسانی، بهینه سازی روش های خدماتی ، تدوین برنامه های فرهنگی و آموزشی اعتماد ساز و نهایتا افزایش اثر بخشی فعالیت ها، زمینه های لازم را جهت افزایش آگاهی و مشارکت شهروندان فراهم کرد.
به امید آنکه شهرداری و شورای اسلامی نیز با اعتقاد به مدیریت شهری برای ابعاد مختلف زندگی مردم برنامه ریزی کنند و با ایجاد بستر ی مناسب جهت فعالیت و مشارکت سازمان های مردم نهاد و نخبگان اجتماعی گامی اصولی در راستای جلب مشارکت هر چه بیشتر شهروندان بردارند. در پایان این مقال کوتاه باز بر ضرورت سرمایه گذاری مدیریت شهری جهت افزایش آگاهی های عمومی تاکید می نمایم.
